Η Λία Ναλμπαντίδου συζητά με τη Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με τη Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…

                                          Copyright Lia Nalbantidou / 
                                      Απαγορεύεται η αναδημοσίευση.


Λία Ναλμπαντίδου: Περπατάω από την Λεωφόρο Νίκης ανατολικά προς την Καλαμαριά. Περνώ μπροστά από το άγαλμα του Αριστοτέλη πάνω στην Πλατεία Αριστοτέλους και συνεχίζοντας επί της Μητροπόλεως στρίβω δεξιά στην Παύλου Μελά· στο δεξί μου χέρι προσπερνώ το άγαλμα της Γυναίκας της Πίνδου. Λίγο παρακάτω, κοντά στο Βασιλικό Θέατρο συναντώ το ολόσωμο άγαλμα μιας νεαρής, γυμνής καταμεσής σ’ ένα σιντριβάνι. Λίγο πιο κάτω βρίσκω τον Μεγαλέξανδρο Καβαλάρη και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή που αγναντεύει το πέλαγος. Αναρωτιέμαι: Που είναι οι Γυναίκες Αυτής της Πόλης; Θα ήθελα να με βοηθούσες.
Δωροθέα Κοντελετζίδου: Αρχικά, ως θέση, δε διαχωρίζω την καλλιτεχνική εργασία σε γυναικεία και αντρική γιατί πιστεύω ότι το έργο του καλλιτέχνη μπορεί να αναδειχθεί, ανεξαρτήτως φύλλου -παρότι είναι δυσκολότερες οι συνθήκες για τις γυναίκες- μου θυμίζεις την ποσόστωση των εκλογικών ψηφοδελτίων με την οποία είμαι και αντίθετη. Κατά τα άλλα είναι γνωστό ότι είμαστε μια συντηρητική κοινωνία αλλά παρόλα αυτά έχουν γίνει αρκετά βήματα όσο αφορά στην ανάδειξη της τέχνης ‘γένους θηλυκού’ με αποτέλεσμα οι ‘σύγχρονες’ γυναίκες να έχουν το βήμα που τους αναλογεί τόσο ώστε πολλές φορές να είναι εκ του μη άνευ…

Λ. Ναλμπ.: Είμαι φωτογράφος. Εδώ και 20 περίπου χρόνια. Απόφοιτος Σχολής Καλών Τεχνών των ΗΠΑ. Αλήθεια εσύ σαν θεωρητικός της τέχνης, πως θα εξηγούσες σ’ ένα παιδί τι σημαίνει καλλιτέχνης φωτογράφος, τι σημαίνει καλλιτεχνική φωτογραφία, αν η ασπρόμαυρη είναι πιο καλλιτεχνική από την έγχρωμη φωτογραφία, τι είναι η εικαστική φωτογραφία, ή τι ονομάζουμε επαγγελματική φωτογραφία;
Δ. Κ. Προσωπικά σ’ ένα παιδί δε θα εξηγούσα παρόμοιες διαφορές γιατί το θεωρώ υπερβολικό, θα το άφηνα απλώς να δει, να κοιτάξει. Ανεξάρτητα με τις σπουδές του καθενός το βλέμμα καθώς και η ταξινόμηση του παιδιού είναι διαφορετικά με αυτή του ενήλικα. Εξ’ άλλου παρόμοιες διατυπώσεις είναι πλέον ξεπερασμένες με την έννοια ότι η φωτογραφία έχει βρει τη ‘θέση’ της στην τέχνη.

Λ. Ναλμπ.: Αλήθεια πως θα εξηγούσες ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στο γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου στην πλατεία ΧΑΝΘ, στο γλυπτό του Γιώργου Ζογγολοπούλου στην είσοδο της HELEXPO επί της Εγνατίας, και στο γλυπτό του Ανδρέα Παπανδρέου στην οδό Εθνικής Αντίστασης στο ύψος του Στρατοπέδου Νταλίπη;
Δ. Κ. Διαφορετικές ιστορικές και χρονικές συγκυρίες. Το γλυπτό του Ζογγολόπουλου -Νίκη της Σαμοθράκης- είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις από τους κατοίκους οι οποίοι επιθυμούσαν την απομάκρυνσή του αφού ως σημείο ‘γλυπτικής’ αναφοράς είχαν το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου! Ο Ορίζοντας του Βαρώτσου όταν είχε τοποθετηθεί στην πλατεία Αριστοτέλους- πάλι είχε προκαλέσει αντιδράσεις, πάλι η τοπική κοινωνία δε δεχόταν την αφαίρεση, το υλικό κ.τ.λ. παρά το γεγονός ότι ήταν ο καταλληλότερος χώρος για το έργο. Και στα δύο αυτά έργα υπάρχουν κοινές αφετηρίες: σχεδιασμένα και κατασκευασμένα για το δημόσιο χώρο ενώ παράλληλα κοινοποιούν τη σύγχρονη τέχνη της εποχής.  Είναι όμως σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι ‘εμπνευστές’ της πρότασης ανήκαν και ανήκουν στο χώρο της τέχνης, σε αντίθεση με το άγαλμα του Ανδρέα Παπανδρέου -ο οποίος είναι ιστορικό πρόσωπο, φέρει την ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας και επιλέχτηκε από το Δήμο με στόχο την ‘εξύμνιση’, τη διαιώνιση του μύθου ενός ηγέτη άρα λειτουργεί προπαγανδιστικά και διόλου εικαστικά.

Λ. Ναλμπ.: Ή, ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στο βίντεο έργο του Bill Viola που φιλοξενείται The Met Hotel και στα ‘βιντεάκια’ που βλέπουμε στο UTube;
Δ. Κ. Δεν έχω δει το συγκεκριμένο έργο του Bill Viola οπότε δεν μπορώ να απαντήσω υποθετικά! Μου δίνεις όμως το κίνητρο να πάω να το δω!
Όσο αφορά στα ‘βιντεάκια’ του UTube, γενικά, αποδυναμώνουν το έργο αλλά παρόλα αυτά παραμένουν πηγή πληροφορίας.

Λ. Ναλμπ.: Νομίζεις πως σαν κοινωνία, όχι τώρα που βιώνουμε την πολλαπλή κρίση (οικονομικο-πολιτικο-κοινωνική) και χάνουμε την ίδια μας την αξιοπρέπεια· θεωρούσαμε ποτέ την αισθητική, αναγκαία αξία για μια καλύτερη ζωή;
Δ. Κ. Βασικά, νομίζω ότι η μοναδική στιγμή που ο άνθρωπος χάνει την αξιοπρέπειά του είναι όταν δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, η αξιοπρέπεια για μένα δεν πηγάζει από τα υλικά αγαθά, τις παροχές και ότι συνακολουθεί. Παρόλα αυτά όμως νομίζω ότι δεν έχουμε εκπαιδευτεί έτσι ώστε η αισθητική να είναι αναγκαία αξία για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής. Αυτοί που τη θεωρούν αναγκαία αξία χαρακτηρίζονται, συνήθως, γραφικοί. Αλλά ξέρεις είναι μια μεγάλη συζήτηση η αισθητική. Ποια αισθητική; Για ποιον πολίτη; Για ποιον πολιτικό; Αυτόν που ζει στο ρυθμό της Βίσση και του Ρουβά; Γιατί, δυστυχώς, αυτού του είδους η αισθητική προωθήθηκε για χρόνια στην πόλη μας ή αυτή που με μια ‘πινελιά μοντερνιάς’ εξευτελίζει πάλι την αισθητική;

Η Λία Ναλμπαντίδου είναι φωτογράφος.

Η Δωροθέα Κοντελετζίδου είναι ιστορικός της τέχνης και διδάκτωρ της θεωρίας.