Οι άνθρωποι της τέχνης: Η Ευγενία Αποστόλου συζητά με την Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με την δρ. Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…

Ευγενία Αποστόλου: Αυξάνεται η ανάγκη πολλών καλλιτεχνών να δημιουργούν και να επικοινωνούν μέσα από ομάδες, εκφράζοντας μια διάθεση συμμετοχής στον κοινωνικό χώρο. Επίσης αυξάνονται οι φωνές που διεκδικούν αλλαγές στο σύστημα που στηρίζει την Τέχνη, τέτοιες που να ενισχύουν την πνευματικότητα έναντι της κατανάλωσης. Η ιδιότητα του καλλιτέχνη μοιάζει να αναζητά επαναπροσδιορισμό.
Το έργο που κάνει ευθέως κοινωνικό και πολιτικό σχόλιο μπορεί να έχει ισχυρότερη επίδραση από τα ίδια τα γεγονότα ή αρκεί το γεγονός ότι εκφράζεται μια θέση; Και τελικά η βαρύτητα της επίδρασης δεν απορρέει από τη διαχείριση μιας αισθητικής γλώσσας;

Δωροθέα Κοντελετζίδου: Το θέμα που τίθεται είναι ουσιαστικά η απομάκρυνση τού καλλιτέχνη από το είδωλο με αποτέλεσμα η πραγματικότητα να τίθεται στο ‘πρώτο πλάνο. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι το έργο που ‘σχολιάζει’ την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα είναι αφενός πολιτικό, με την έννοια της ‘πόλις’,  αφετέρου ότι έχει ισχυρότερη επίδραση αφού δεν λαμβάνει χώρο στον ίδιο τον ιστό, το περιβάλλον της πόλης αλλά σε εκθεσιακούς χώρους, άρα περιορισμένης επίδρασης. Πρόσφατα σ’ ένα άρθρο μου αναφέρθηκα σ’ αυτό το θέμα.
Γνωρίζουμε ότι το κάθε έργο προκύπτει, ούτως ή άλλως, από το ιστορικό-κοινωνικό-πολιτιστικό-πολιτικό πλαίσιο μέσα στο παράγεται και αυτό αντανακλάται με χιλιάδες τρόπους αλλά αυτό δε το καθιστά ισχυρότερο από την πραγματικότητα. Το έργο είναι ένα άλλο αντικείμενο με άλλη γλώσσα.  Παρά το γεγονός ότι η ενημέρωση και η διάχυση της όποιας πληροφορίας είναι ραγδαία, στη σημερινή εποχή, τα γεωγραφικά’ χαρακτηριστικά παραμένουν να αποτελούν τμήμα του υπόβαθρού μας και αυτό είναι απόλυτα φυσικό.
Όντως, ο τρόπος διαχείρισης της αισθητικής γλώσσας είναι αυτός που ‘ορίζει’ το έργο και τη ‘γλώσσα’, η θέση προκύπτει μέσα από την εικαστική γλώσσα.
Ευγ. Α.: Mέσα στους γενικότερους πολιτικοοικονομικούς κλυδωνισμούς που ίσως συμπαρασύρουν και σίγουρα θέτουν υπό αμφισβήτηση το οικοδόμημα της Τέχνης (καλλιτεχνική παραγωγή, γκαλερί, μουσεία, αγορά, συλλέκτες) πως διαμορφώνεται η κριτική και τι μπορεί να συνεισφέρει στις ανακατατάξεις που πολλοί θεωρούν αναγκαίες;
Δ. Κ. Δεν έχω παρατηρήσει κάποια ουσιαστική αλλαγή στην κριτική. Προσωπικά πιστεύω ότι οφείλουμε να επανεξετάσουμε πιο σφαιρικά, και όχι αποσπασματικά, μέσα στο διεθνές θεωρητικό γίγνεσθαι τη σύγχρονη ελληνική τέχνη.Ευγ. Α.: Είχες αναρτήσει, πρόσφατα, ένα βίντεο του David Hockney να ζωγραφίζει το τοπίο μέσα στη φύση. Είναι αυτός ένας χαμένος παράδεισος, εννοώ ως κατάσταση και διαδικασία;
Δ. Κ. Εικάζω ότι ο David Hockney θίγει, με την πράξη αυτή, αφενός τη άμεση σχέση του καλλιτέχνη με την πραγματικότητα και την πράξη ‘μεταφοράς της -συνολικά το έργο του έχει αυτή την αναφορά αλλά μέχρι τώρα μέσα στο εργαστήριο άρα το είδωλο αυτής- αφετέρου μας θυμίζει και τη ζωγραφική των εμπρεσιονιστών, δηλαδή την αφετηρία της μοντέρνας ζωγραφικής. Μια επιστροφή στις ρίζες της ζωγραφικής που εδώ και δεκαετίες ‘ασθενεί’ ως κατάσταση και ως διαδικασία.

Η Ευγενία Αποστόλου είναι ζωγράφος.
Η Δωροθέα Κοντελετζίδου είναι ιστορικός/θεωρητικός της τέχνης.