Οι άνθρωποι της τέχνης. Ο Έκτορας Μαυρίδης συζητά με την Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με την δρ. Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…

Έκτορας Μαυρίδης: Ένα από τα πιο συγκλονιστικά έργα που έχω δει, στον κόσμο που ξέρω, είναι αυτό του φίλου μου Ruud Matthes που ζει στην Θεσσαλονίκη. Ένα αεροπλάνο φτιαγμένο με παγοκολόνες να το κρατάνε τέσσερα μπαλόνια . Το έργο αυτό ανήκει στην ιστορία της τέχνης της Θεσσαλονίκης στην οποία ζω εδώ και εικοσιτέσσερα χρόνια . Νομίζω ότι η ιστορία της τέχνης της πόλης μας για τους λόγιους της τέχνης είναι περισσότερο ακαδημαϊκή παρά βιωματική. Δεν σας βλέπουμε στα εργαστήρια μας, στις εκθέσεις μας, στις παρέες μας. Μάλλον, δεν γνωριζόμαστε. Ποια είναι η γνώμη σας;
Δωροθέα Κοντελετζίδου: ‘Οι λόγιοι της τέχνης’! Βαρυσήμαντη προσφώνηση, ποτέ δε θεώρησα το εαυτό μου λόγιο! Επί της ουσίας τώρα, έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που επισκεπτόμουν τα εργαστήρια…! Δε θυμάμαι όμως να έχω αρνηθεί πρόσκληση για να δω ή να συζητήσω, τη δουλειά κάποιου καλλιτέχνη. Ξέρετε η ιστορία της τέχνης δε ‘γράφεται’ μόνο μέσα από τις επισκέψεις εκτός εάν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ιδέα, όπως παραδείγματος χάρη η οργάνωση μιας έκθεσης ή η συγγραφή κάποιου κειμένου. Οφείλω βέβαια να ομολογήσω ότι, με το πέρασμα του χρόνου, έχω μια σαφέστερη εικόνα με αποτέλεσμα να ‘αρκούμαι’ στο να βλέπω εκθέσεις, Είναι γεγονός, βέβαια, ότι δεν επισκέπτομαι εργαστήρια, κυρίως νέων καλλιτεχνών, γιατί πλέον περιμένω να πάρουν αυτοί την πρωτοβουλία! Ξέρετε, οι καλλιτέχνες είστε και λίγο εγωκεντρικοί…!
Όσο δε για τις παρέες…αφενός είναι θέμα χρόνου αφετέρου είχα αισθανθεί, πολλές φορές στο παρελθόν, να ‘χρησιμοποιούμαι’ ώστε να πάρω τις αποστάσεις μου και δεν εννοώ ειδικά εσάς αλλά το χώρο…Αυτό όμως δε με εμποδίζει ούτε στο να ενημερώνομαι αλλά ούτε και να θεωρώ κάποιους ανθρώπους πρωτίστως φίλους, γνωστούς και στη συνέχεια ότι άλλο…Πάντως είναι γεγονός ότι ειδικά στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα είδος αρτηριοσκλήρωσης, θα έλεγα ότι είμαστε ή γκετοποιημένοι ή ‘ακαδημοποιημένοι’ με αποτέλεσμα να μη γίνονται ζυμώσεις, ανταλλαγές σκέψεων παρά μόνο μέσα σε αυτά τα πλαίσια και αυτό ακόμα είναι υπό συζήτηση.
Ε. Μ. Αντί να γράφεις για το έργο τέχνης, σκέφτηκες ποτέ να το παράξεις και αν ναι, τι εικαστικό ιδίωμα θα χρησιμοποιούσες;
Δ. Κ. Βασικά, δε γράφω για ‘έργα τέχνης’, τη χρήση αυτής της λέξης τη θεωρώ αλαζονική μέχρι και αλλοτριωμένη γιατί ονομάζομαι, με ιδιαίτερη ευκολία, οτιδήποτε ‘έργο τέχνης’…Αλλά όχι, δεν έχω σκεφτεί κάτι παρόμοιο γιατί ξέρω ότι θα αναπαραγάγω και αυτό δε με ενδιαφέρει. Ούτως ή άλλως όμως όπως έχω και πει και σε παλαιότερη συνέντευξη δε μπορώ να τραβήξω ούτε μια ίσια γραμμή! Θα επισημάνω όμως ότι και η συγγραφή, πολλές φορές, είναι έργο…
Ε. Μ. .Μπορεί ο αμφίσημος, πολύχρωμος λόγος της τέχνης να πορευθεί μαζί με τον μονόχνοτο λόγο της πολιτικής;
Δ.Κ. Αναφέρεστε μάλλον στην υποψηφιότητά μου στις εκλογές. Μοναδική, πολύχρωμη εμπειρία, ο λόγος της πολιτικής μπορεί να είναι πολύχρωμος, οργανωμένος, σαφής αλλά δεν επιδιώκεται γιατί μάλλον τον φοβούνται ή πολύ απλά αδυνατούν.
Ε. Μ. Θα θέλατε να κάνετε ένα σχόλιο για τα δημόσια γλυπτά στην πόλη μας. Και ειδικότερα για την περιοχή της πλατείας X.A.N.Θ
Δ. Κ. Η περιοχή της Χ.Α.Ν.Θ είναι, για μένα, ένα εν δυνάμει ερευνητικό θέμα. Ποια είναι τα κριτήρια ενσωμάτωσης της γλυπτικής, σε όλες τις μορφές, στο δημόσιο χώρο; Κατά το πλείστον δεν υπάρχουν. Τελικά, διαπιστώνω ότι, μέσα από τις εγκαταστάσεις στην περιοχή αυτή, δεν υπάρχει καμία μελέτη σε σχέση με το έργο και το δημόσιο χώρο, δηλαδή τον αστικό αρχιτεκτονικό ιστό, απλώς τοποθετούμαι, κάπου, τυχαία ένα έργο. Μου είναι αδιανόητο ότι το έργο του Κώστα Βαρώτσου με τίτλο ‘Ορίζοντας’ βρίσκεται μπροστά από μια κολόνα της Δ.Ε.Η. και σε ένα σημείο που αναιρεί τον τίτλο του ή ακόμα η εγκατάσταση του Κώστα Τσόκλη στο Αρχαιολογικό Μουσείο να αναιρείται από το γλυπτό του Andrei Filippof κ.λ.π. Θεωρώ ότι ο καλλιτέχνης είναι συνυπεύθυνος για την άνευ όρων ‘παράδοση’ του έργου του αρκεί αυτό να προβληθεί. Ένα άλλο θέμα που με απασχολεί είναι ότι έχουμε καλλιτέχνες οι οποίοι σε κομβικά σημεία της πόλης δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους τον περιβάλλοντα χώρο ή τη χρηστικότητα του έργου σε σχέση με το χώρο, με αποτέλεσμα το υλικό που χρησιμοποιείται να αποτελεί προσβολή για τον ίδιο το δημόσιο χώρο. Ξέρετε, η ματαιοδοξία του καλλιτέχνη οδηγεί πολλές φορές στη χρήση υλικών τα οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί ουσιαστικά, γιατί απλά δεν έχει εντρυφήσει στη γλυπτική του δημόσιου χώρου. Αυτό βέβαια για μένα οφείλεται και στην ευκολία με την οποία ο καλλιτέχνης μεταπηδά από το ένα μέσο έκφρασης στο άλλο. Ε, δεν είναι όλοι Picasso, Tapies, Dubuffet!
Όσο αφορά στα ακαδημαϊκά γλυπτά της πόλης, που είναι ουκ ολίγα, θα χρησιμοποιούσα ένα και μόνο χαρακτηρισμό ‘ολοκληρωτική τέχνη’…
Ε. Μ. Η κρίση … και εγώ η κρίση και εμείς…. μεγάλη.. ιστορία !! Πες μου σε παρακαλώ ένα παραμύθι…. παραμύθι θέλω!!! Όχι ιστορία! Μπορείς να μου πεις ένα παραμύθι;
Δ.Κ. Μια φορά και έναν καιρό ήταν μια πασχαλίτσα πάνω σ’ ένα ραδικάκι όσο μεγάλωνε το ραδικάκι ψήλωνε και η πασχαλίτσα όταν όμως το ραδικάκι μεγάλωσε πολύ η πασχαλίτσα, μέσα στο αδιέξοδό της, μεταπήδησε σε ένα ηλιοτρόπιο με αποτέλεσμα να ψηλώσει κι’ άλλο αλλά ήρθε η μέρα που το ηλιοτρόπιο ενώ χαιρόταν τα καμώματα του ήλιου, ξεράθηκε, και η πασχαλίτσα βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να σκεφτεί τι μέλλει γενέσθαι και τότε κατάλαβε ότι θα έπρεπε να μάθει να ‘ψηλώνει’ μόνη της…!