Οι άνθρωποι της τέχνης. Η Αιμιλία Παπαφιλίππου συζητά με τη Δ. Κοντελετζίδου

Αιμιλία Παπαφιλίππου: Δήλωσες στις πρόσφατες εκλογές -εξηγώντας την απόφασή σου να πολιτευθείς- ότι «ως πολίτης που «ποιώ» και «πράττω», όπως το όριζε ο Αριστοτέλης, οφείλω αλλά και έχω την υποχρέωση να ανταποκριθώ σε αυτό που ονομάζουμε πολιτική δράση και πράξη».

Καταυτήν την έννοια στην συνήθη πρακτική  συνέντευξης που δίνει ένας καλλιτέχνης (το αντίθετο από αυτό που μας καλείς να κάνουμε εδώ) βασίζεται στο γεγονός ότι το ενδιαφέρον του κοινού -εφόσον  θεωρήσουμε ότι αυτό υπάρχει στις μέρες μας- προκύπτει  επειδή έχει ποιητικό έργο.

Ποιό θεωρείς λοιπόν ότι είναι το έργο σου και γιατί θεωρείς ότι το κοινό ενδιαφέρεται.

Επιπλέον θα ήθελα να λάβεις υπόψη σου ότι στις μέρες μας ο διαχωρισμός  καλλιτέχνη επιμελητή έχει  τόσο  αμβλυνθεί που ο καλλιτέχνης John Baldessari γράφει για το project "The Next Documenta Should be Curated by an Artist": «Οι επιμελητές προφανώς θέλουν να είναι καλλιτέχνες. Οι αρχιτέκτονες θέλουν να είναι καλλιτέχνες. Αυτό που με ενοχλεί είναι η προϊούσα τάση να  γίνεται χρήση των καλλιτεχνών σαν να είναι υλικά τέχνης, όπως δηλαδή τα χρώματα ή ο καμβάς κ.λ.π. Νοιώθω ανήσυχος όταν χρησιμοποιούμαι ως συστατικό για συνταγή έκθεσης, δηλαδή να εικονογραφήσω την θέση του επιμελητή…Αυτό σαν πρακτική γιαλοχαρτίζει  τις αιχμές τις Τέχνης,  απομακρύνοντάς τις, ώστε να' ρθει να ταιριάξει στην συνταγή».

Εγώ πάλι θεωρώ τις αντίθετες δυνάμεις (εν προκειμένω τον λόγο και την εικόνα) ως  συμπληρωματικές και σου στέλνω την μονοκονδυλιά του «Σκακιστικού Συνεχούς».

Δωροθέα Κοντελετζίδου: Για το τι είναι ποιητικό έργο οι ερμηνείες ποικίλουν: η μη αναφορά σε όποια ιστορική ή άλλη πραγματικότητα είναι αυτό που καθιστά ένα έργο ποιητικό, εξορισμού λοιπόν δεν είναι ποιητικό κάθε έργο. Σε σχέση με το δικό μου ‘έργο’ η αντιστροφή των ρόλων είναι ήδη ένα έργο με την έννοια ότι δημιουργείται ένα είδος ‘πορτραίτου’ της σκέψης του καλλιτέχνη η οποία δημιουργεί ένα άλλο ‘πορτραίτο’ όπου ο χρωστήρας είναι η σκέψη και όχι το καλλιτεχνικό ή συγγραφικό έργο.

Με αυτήν την έννοια η αντιστροφή των ρόλων επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει το ‘ποιείν’ και το ‘πράττειν’ του Αριστοτέλη που είναι ουσιαστικά ο ορισμός της ευτυχίας η οποία ενσαρκώνεται μέσα από την καθολική συμμετοχή στην πολιτική πράξη έτσι ώστε, τόσο ο καλλιτέχνης -ως καλλιτέχνης αλλά και ως πολίτης- όσο και ο θεωρητικός να αυτοπροσδιορίσει αλλά και να προσδιορίσει τη θέση του στο κοινωνικό σύνολο. Υπ’ αυτήν την οπτική γωνία ερμηνεύω και το δικό έργο, δίνοντας το λόγο σε εσάς…

Συμφωνώ με τον John Baldessari, η φράση δε ‘σαν να είναι υλικά τέχνης’ νομίζω ότι αποδίδει πλήρως την κατάχρηση του ρόλου του επιμελητή. Για μένα ο ιστορικός/θεωρητικός της τέχνης οφείλει να ‘διαβάζει’ τα συμπτώματα-έργα και εάν αυτά ανασύρουν προβληματισμούς-θεωρίες οι οποίοι μπορούν να ‘προκαλέσουν’ μια ιδέα έκθεσης ή project (τι λέξη και αυτή!) τότε μπορεί να υπάρξει συνέργια. Ξέρεις, εδώ και πολύ καιρό έχω αρχίσει να παρατηρώ ότι υπάρχει ένας ‘αγώνας δρόμου’ με παράλληλες απώλειες τόσο στη θεωρία όσο και στην καλλιτεχνική εργασία. Πιστεύω ότι, συνήθως οι επιμέλειες λειτουργούν εις βάρος της έρευνας που αφορά και στους δύο ‘συντελεστές’. Οι προσεγγίσεις και το μέσο είναι διαφορετικά κατά συνέπεια και το έργο, αυτό πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό.

Σύγκλιση: η ιδέα.

Απόκλιση: η ερμηνεία.

    Βέβαια, από τη διαπίστωση-ερώτησή σου προκύπτουν και άλλα ζητήματα προς ‘συζήτηση’ τα οποία όμως λόγω του τρόπου διατύπωσης δεν μου αφήνουν και πολλά περιθώρια ανάπτυξης.




Η Αιμιλία Παπαφιλίππου είναι καλλιτέχνης,
Η Δωροθέα Κοντελετζίδου ιστορικός/θεωρητικός της τέχνης