“Η συνήθεια είναι το αλεξικεύρανο της ύπαρξης”, σημειώνει ο Μπέκετ στο δοκίμιο για τον Προύστ.
Η στασιμότητα και η επανάληψη, χαρακτηριστικά της καταναλωτικής κοινωνίας και κατ’ επέκταση του ψευδό-κυκλικού χρόνου, είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο του Χρήστου Βενέτη.
Η παραβίαση του ιδιωτικού από τις δημιουργημένες μαζικά, συνήθειες, οδηγούν τον καλλιτέχνη να οργανώσει ένα “κυκλικό έργο”, όπου καταργεί τον χρόνο: παρελθόν, παρόν, μέλλον, ταυτόσημα.
Σιωπηλά ο απών χρόνος, “δομεί” το δημόσιο, καταστρέφει το ιδιωτικό ανακυκλώνει, “ιδιωτικές συνήθειες”, μέσα σ’ ένα χώρο που διατίθεται κατ’ εξοχήν για να υπογραμμίσει την επανάληψη του χώρου και του μη-προσωπικού.
Η επαναληπτικότητα των καθημερινών συνηθειών, μέσα από την επανάληψη των καταναλωτικών αντικειμένων, προσδίδει μια σειριακή διάσταση και υπογραμμίζει την σημείωση του Heidegger, ότι όσο περισσότερο η κουλτούρα αναπτύσσεται τόσο περισσότερο η κοινή καθημερινότητα εμφανίζεται αναπτυγμένη στον άνθρωπο.
Ο Χρήστος Βενέτης, για να διεισδύσει στο δεύτερο πλάνο της καθημερινής ζωής, στα πράγματα που είναι ιδωμένα αλλά όχι παρατηρημένα, οφείλει να αποκτήσει μια ματιά σχεδόν ξένη, ουδέτερη, αποστασιοποιημένη, σχεδόν “θεωρητική”.
Μ’ αυτόν τον τρόπο οι πιο κοινές πράξεις, για τον καλλιτέχνη, αυτές που είναι συνήθως σε συμφωνία με το σύνολο, μέσα από τα τυποποιημένα, κυριολεκτικά και μεταφορικά αντικείμενα, μας εκθέτουν, εύγλωττα η μη, την έλλειψη συνείδησης.
Το ιδιωτικό είναι πρώτα απ’ όλα δημόσιο. Η εικονική επιλογή της εικόνας, ανεξάρτητη στην ουσία από το υποκείμενο, αναπτύσσει μια ταυτολογική σχέση, με την εξωτερική πραγματικότητα και συγχρόνως μ’ αυτήν την ίδια.
Σίγουρα η επιλογή της εικόνας του δεν είναι ούτε η πιο πρωτότυπη ούτε η πιο “καλλιτεχνική”, αλλά η περισσότερο στερεότυπη, ώστε να την εμφανίσει σαν κενή, απογυμνωμένη από κάθε προσωπικό στοιχείο, “επίκτητη”, ώστε να αποκτά την θέση της σε μια ευθυγραμμισμένη παράθεση αυτής της ίδιας.
Η απουσία του “εγώ” και η έμφαση σε μια τάξη “χωρίς βάθος”, προσδίδει στο έργο του Χρήστου Βενέτη μια επιπλέον διάσταση, αυτή του μη- προσωπικού όπου είναι συνειδητά “κοινωνικοποιημένο” προς μια γλώσσα του συνόλου.
Αυτή βέβαια η τάση, όπου το έργο μέσα από τη φόρμα του γίνεται συλλογικό και όπου η προσωπική χειρονομία δεν υφίσταται, μέσα από την χρήση απρόσωπων τεχνικών, το παρατηρήσαμε αρχικά στην pop art, όπου υπογραμμίστηκαν οι φόρμες και τα κυρίαρχα σύμβολα της εποχής.
Ο καλλιτέχνης αυτό που επιχειρεί είναι η κατάργηση της προσωπικής οπτικής γωνίας, μέσα από μια γλώσσα λιγότερο χρηστική, η οποία δεν είναι αυτή στην οποία ο καθένας από μας είναι υποταγμένος. Μια γλώσσα όπου διατυπώνεται στο τρίτο πρόσωπο.
Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος ‘99
Αναρτήσεις
