Η τέχνη σε κρίση

Η τέχνη σε κρίση Δημοσιεύτηκε: Κυριακή, 8 Απριλίου 2012 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΑΠΟΣΤΟΛΗShare . ΤΗΣ ΔΩΡΟΘΕΑΣ ΚΟΝΤΕΛΕΤΖΙΔΟΥ Ιστορικού της Τέχνης, υποψήφιας διδάκτορος
    Η εικονογραφία των προσωπικών μύθων όπως εμφανίστηκε στους Christian Boltanski, Annette Messager, Gilbert & George, Sarkis, Cindy Sherman, Sophie Calle και άλλων καλλιτεχνών, δηλαδή η προσωπική μνήμη, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η απάντηση στην «εισαγωγή» του κοινότοπου, καθημερινού αντικειμένου κατά τη δεκαετία του 1960. Το καθημερινό αντικείμενο και η ένταξή του στην εικαστική σκηνή συμβάδισε, παρατηρούμε, με την ανάπτυξη του Τύπου και της δημοσιογραφίας η οποία «οργάνωνε» τη σύγχρονη συνείδηση έτσι ώστε το καθημερινό να καταστεί αντικείμενο παράστασης στον καλλιτεχνικό χώρο, στην ψυχολογία, κοινωνιολογία, και στη φιλοσοφία.
    Ο Heidegger σημείωνε ότι η καθημερινή κοινοτοπία εμφανίζεται, κυρίως, όταν ο άνθρωπος έχει αγγίξει ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο και διαφορετικό επίπεδο κουλτούρας, με αποτέλεσμα να κατευθύνεται προς έναν κόσμο περισσότερο συγκεκριμένο ξεσκεπάζοντας με αυτόν τον τρόπο την ανθρώπινη πραγματικότητα. Ο καθημερινός κόσμος ως έργο τέχνης και το δικαίωμα περιγραφής του διεκδικήθηκε ήδη από τους καλλιτέχνες του 19ου αιώνα αλλά και από τους καλλιτέχνες των αρχών του 20ού, όπως παραδείγματος χάρη από τον Fernard Leger που ονειρευόταν ένα εικοσιτετράωρο φιλμ όπου θα αποτυπωνόταν η ζωή ενός ζευγαριού -η εργασία του, οι σιωπές του, η προσωπική και ερωτική ζωή του- χωρίς καμία επεξεργασία. Ενώ στη λογοτεχνία αποτυπώνεται από τον Kafka μέχρι τον Joyce με τρόπο ώστε οι χαρακτήρες παύουν να είναι ήρωες και να αντικαθιστώνται από ένα ανώνυμο εγώ, με αποτέλεσμα το πραγματικό να μην είναι ποτέ ωραίο από τη στιγμή που ανασύρεται ως ανάλογο αυτού του ίδιου.
    Το καθημερινό αντικείμενο καθορίζεται από τη σχέση του με το υποκείμενο που το χρησιμοποιεί, δηλαδή τον άνθρωπο. Οταν αυτό το υποκείμενο στρέφεται από το καθημερινό αντικείμενο στο προσωπικό, δε θα μπορούσε αυτό να θεωρηθεί παρά ως η άρνηση της καθημερινής πραγματικότητας αλλά και συγχρόνως η άρνηση στα μορφολογικά όρια (υλικά), με αποτέλεσμα το σχήμα, το οποίο κατά τη δεκαετία του 1960 εκδήλωνε τη λειτουργική του αυτονομία και δράση, να στρέφεται σε ένα είδος εσωτερικής αφήγησης ώστε μέσα από τις προσωπικές μυθολογίες να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο. Η οποία μορφοποίηση, πλέον, από το υποκείμενο διαποτίζεται από τη μυστηριώδη ιστορία του ανθρώπου-καλλιτέχνη αφηγούμενη από αυτόν τον ίδιο ως ένα είδος επερώτησης στον προσωπικό του προορισμό.
    Η προσωπική μνήμη του υποκειμένου γίνεται αντικείμενο μιας προσωπικής καλλιτεχνικής διαδικασίας. Μιας διαδικασίας που συνήθως αυτοαναιρείται από τη διακοσμητική ή τη μανιερίστικη επανάληψη των σχημάτων η οποία καταλήγει να αναδεικνύει το εικαστικό, πολλές φορές, αδιέξοδο. Είναι άραγε αυτό που χαρακτηρίζει την ελληνική εικαστική σκηνή ή αυτή ενισχύεται περισσότερο από διακοσμητικά στοιχεία εις βάρος μιας συλλογικής μυθολογίας;