Ο Βασίλειος Μιχαήλ συζητά με τη Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με την Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…  

 

©Vassilios MICHAIL -L’Etat court les plus grands dangers – Corian blanc, Acier peint couleur quetche et lumiere – 300x310x660cm -2006

Βασίλειος Μιχαήλ: Ο άνθρωπος μπορεί να σκεφτεί κάτι που δεν υπάρχει;

Δωροθέα Κοντελετζίδου: Δίπολη ερώτηση. Εάν δεχτούμε ότι σκεφτόμαστε βάση αυτού που υπάρχει, βάση αυτού που γίνεται αντιληπτό τότε η απάντηση είναι, όχι δεν μπορεί. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι η λειτουργία του εγκεφάλου μας, η εσωτερική του ‘όραση’ γίνεται βάση δεδομένων που ο ίδιος επιλέγει να αξιοποιήσει άρα λειτουργεί επιλεκτικά στο τι ‘υπάρχει’ και τι δεν ‘υπάρχει’. Κατά συνέπεια η σκέψη ορίζει μεν την ύπαρξη αλλά είναι η ίδια η σκέψη που μπορεί να την εγκλωβίσει.

Β. Μ. Μια κοινωνία μπορεί να ύπαρξη χωρίς τέχνη;
Δ. Κ. Η Ιστορία έχει δείξει πως όχι, δεν μπορεί. Η τέχνη είναι ένα σύστημα μέσα στο σύστημα της κοινωνίας.

Β. Μ. Τέχνη είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας;
Δ. Κ. Για μένα η τέχνη, ο άνθρωπος είναι αυτοί που μεταλλάσσουν τις ενέργειες και μετατρέπουν τον κόσμο αναπτύσσοντας  νέα σχήματα υπό την προϋπόθεση ότι διεισδύουν στη νέα συνείδηση που αναπαριστά ο σύγχρονος χρόνος.

Β. Μ. Χρειάζεται κάποιος να είναι καλλιεργημένος/μορφωμένος για να εκτιμήσει ένα έργο τέχνης;
Δ. Κ. Θεωρητικά θα έλεγα, ναι! Αλλά μου έχει συμβεί να είμαι μάρτυρας σε σχόλια που προήλθαν από ανθρώπους με ελάχιστη καλλιέργεια/μόρφωση και πραγματικά εξεπλάγην. Δεν υπήρχε ούτε η αναζήτηση ταύτισης της εικόνας με το πραγματικό αλλά ούτε και η προβολή της εμπειρίας, υπήρξε μόνο η ανάγνωση της εικόνας.

Β. Μ. Ένα έργο τέχνης μπορεί να είναι ολοκληρωμένο;
Δ. Κ. Από τη στιγμή που μεσολαβεί ο χρόνος το έργο συνεχίζει να ‘ολοκληρώνεται’ διαμέσου της ανάγνωσής του, της έκθεσής του, της προβολής του. Κάθε χρονική στιγμή, κάθε ‘γεωγραφική’ έκθεση προσθέτει στο έργο και μια άλλη ερμηνεία, μια άλλη ανάγνωση. Αυτό ισχύει, πιστεύω, και για τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Η αποκόλλησή του από το έργο, μετά το πέρας της καλλιτεχνικής εργασίας, μπορεί να ερμηνευθεί ως ένα είδος ρήξης με τον ομφάλιο λώρο που επιτρέπει την αυτονόμησή του. Εξ’ άλλου η ιστορία και η θεωρία της τέχνης έχουν αποδείξει, επιστημονικά πλέον, ότι το έργο αποτελεί μια συνεχή ολοκλήρωση.

Ο Βασίλειος Μιχαήλ είναι καλλιτέχνης.

Ο Μανώλης Αναστασάκος συζητά με τη Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με τη Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…  

Μανώλης Αναστασάκος: Γιατί κανείς μέχρι τώρα δεν έχει δώσει έναν σαφή και αποδεκτό από όλους ορισμό της Τέχνης;
Δωροθέα Κοντελετζίδου: Ίσως γιατί δεν ορίζεται, ίσως γιατί όπως γράφει και ο Malévitch: «Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία Τέχνη. Σε όλη την ύπαρξη της ζωής και της φύσης ή σε όλες τις παραστάσεις υπάρχει ευφάνταστη ικανότητα. Υπάρχει η Τέχνη στον Κόσμο ως παράσταση; Η Τέχνη δεν μπορεί να υπάρχει (η Τέχνη) σημαίνει ικανότητα αναπαραγωγής της παράστασης, και γι’ αυτό δεν μπορεί να βρεθεί στον Κόσμο. Στη φύση δεν υπάρχει ούτε τέχνη ούτε αναπαράσταση, (υπάρχει μόνο) παράσταση, και αυτή από τι δική μας συναισθηματική άποψη, (δηλαδή) με σχετικές αντιπαραβολές της αντίληψή μας».
Μ. Αναστασάκος: Ποιος είναι ο ‘πετυχημένος-σωστός’ ιστορικός τέχνης;
Δ. Κοντελετζίδου: Αυτό εξαρτάται από τις προσδοκίες που έχει ο καθένας από τον εαυτό του αλλά και από τι εννοεί ο καθένας με τη λέξη ‘πετυχημένος-σωστός’.
Σε γενικές γραμμές θα έλεγα αυτός που ‘διαβάζει’ την ιστορία της τέχνης, την ερευνά και καταλήγει σε συμπεράσματα
Μ. Αναστασάκος: Τι είναι πιο σημαντικό, η υπογραφή ή το έργο;
Δ. Κοντελετζίδου: Το έργο.
Μ. Αναστασάκος: Γιατί το κράτος δεν έχει δώσει την απαραίτητη σημασία στους καλλιτέχνες αλλά παρόλα αυτά συντηρεί υπουργία πολιτισμού και ‘αυνανίζεται’ με τις ξένες επιτυχίες των Ελλήνων όταν κάνουν κάτι σημαντικό στο εξωτερικό;
Δ. Κοντελετζίδου: Γιατί το κράτος, το όποιο ελληνικό κράτος δε θεωρεί τους καλλιτέχνες ‘παραγωγική μονάδα’ αλλά παρασιτική και αντί να στηρίξει την παραγωγή του σύγχρονου πολιτισμού  με ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις ώστε να υπάρξει εξέλιξη μετατρέπει, παραδείγματος χάρη, τα μουσεία σε Δ.Ε.Κ.Ο. γεγονός που θα έπρεπε να έχει ξεσηκώσει ‘θύελλες’.
Προσωπικά, έχω βαρεθεί να ακούω πόσο ο πολιτισμός μας είναι το ‘εξαγώγιμο’ κεφάλαιο και να διαπιστώνω στη συνέχεια ευκαιριακές προσεγγίσεις.
Μ. Αναστασάκος: Ποιος είναι αυτός που ορίζει ένα έργο ως σημαντικό;
Δ. Κοντελετζίδου: Θα έλεγα ότι είναι αρκετοί παράμετροι και όχι απαραίτητα άνθρωποι.
Βέβαια, στην εποχή μας πολλοί καλλιτέχνες πιστεύουν ότι όσο πιο πολύ ακούγεται το όνομα τους τόσο σημαντικότερο γίνεται το έργο τους αλλά και πάλι, όπως λέω συχνά, η ιστορία θα δείξει…

Ο Μανώλης Αναστασάκος είναι καλλιτέχνης