Defraoui

Από την έναρξη του έργου τους οι Sylvie & Chérif Defraoui το 1975 μέχρι τις ημέρες μας, χαρακτηρίσθηκαν από την κοινή δράση τους η οποία ταυτιζόταν με όλα τα επίπεδα της καλλιτεχνικής διαδικασίας και δημιουργίας. Μια καλλιτεχνική διαδικασία η οποία χαρακτηρίσθηκε από την ποικιλία των μέσων έκφρασης, όπως ζωγραφική, εγκατάσταση, φωτογραφία ή βίντεο -γλυπτική και όλη αυτή την εξέλιξη των νέων μέσων και από την σταθερή στάση απέναντι σε όποια διαφορετικότητα, πλαστική, κοινωνική, πολιτική.

Οι δύο αυτοί καλλιτέχνες λειτούργησαν και λειτουργούν, -παρά τον θάνατο του Chérif Defraoui- ως μια οντότητα, ως μια ενιαία στάση όπου το έργο δεν διαφοροποιείται αλλά αντίθετα υπογραμμίζει την κοινή πορεία τους.

Μετά τον Nam June Paik, όπου το 1963 παρουσιάζει στο Βούπερταλ δεκατρία μόνιτορ, οι Defraoui καθίστανται οι κατ’ εξοχήν εκπρόσωποι, στην Ευρώπη της Video Art, παρά ότι για αυτούς δεν υπάρχει video art αλλά το βίντεο είναι ένα μέσο όπως οποιοδήποτε άλλο.

Τα αρχεία του μέλλοντος, 1975-2004, όπου και τμήμα τους είχε παρουσιασθεί στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αποτελούν ένα σύνολο έργων, τα οποία από το 1975, ο καλλιτέχνης «Sylvie & Chérif Defraoui» δημιούργησε ένα ταξίδι μέσα στη διαφορετικότητα της ιστορίας και των ιστοριών και όπου κάθε ομάδα αυτού του έργου αποτελεί ένα σταθμό συνάντησης του εύλογο και του άλογο, όπως σημειώνει ο ίδιος.

Σε συζήτηση με την Sylvie Defraoui μας εξήγησε ότι η επιλογή αυτή βασίστηκε, αφενός, σε μια αφηρημένη απόφαση, για ένα έργο παρατήρησης και παρουσίας αρχείων στο χρόνο. Στο χρόνο αυτό όπου το παρόν είναι παρελθόν αλλά και μέλλον και αφετέρου στην απόφαση τους να από-ιεροποιήσουν τον καλλιτέχνη από αυτή την αύρα που τον καθιστά ιδιοφυΐα. Το ενδιαφέρον τους εστιάστηκε τόσο στη παρατήρηση της φύσης όσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ως μια δεύτερη, χειραγωγημένη από τον άνθρωπο φύση, μια φύση σύγχρονη, πολιτική και κοινωνική.
Δηλαδή σε μια ανανεωμένη και συνεχή διαδικασία που επεξεργάζεται όλα τα πεδία γνώσης στην πιο σύγχρονη μορφή τους.
«Τα αρχεία του μέλλοντος γίνονται, μια για πάντα αλλά και κάθε φορά εκ νέου, από φλόγα εναύσματος και δυνητική πραγματικότητα, ένας ενεργός κατάλογος όλων αυτών που πρέπει και μπορούν να γίνουν πραγματικότητα στο παρόν, που πρέπει και μπορεί να είναι παρόντα πέρα από όλους τους τρόπους παρουσίας».
Έργα όπως Rooms, 1976, -παρατήρηση της κοινωνικής και πολιτιστικής κατάστασης στην Ισπανία επί φρανκικού καθεστώτος-, οι καλλιτέχνες φωτογραφίζουν την μοναδική επαφή με τη δύση, εικόνες από κλασσικές ασπρόμαυρες ταινίες του χόλυγγουντ, ως πραγματικούς κατοίκους αρχιτεκτονικών χώρων. Η πολυεπίπεδη σύνθεση και η φυσική διάσταση των φωτογραφιών δημιουργούν μια αφηγηματική ενότητα προσωπικών, ιδιωτικών χώρων όπου παράλληλα με τις από κεφαλαία γράμματα λέξεις, τοποθετημένες ως υποσημείωση, επιτρέπουν την ανάγνωση μιας εικονικής πραγματικότητας.

Η ακόμα, μια παρόμοια διαδικασία εμφανίζεται στο Passages, όπου δημιουργήθηκαν πολυάριθμες σειρές από το 1990-2000. Έργο όπου οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες παραπέμπουν στα pixel της τηλεόρασης, ενώ στην ουσία η όλη διαδικασία άρχισε από την φωτογράφηση πολιτικών θεμάτων από τις εφημερίδες και την τηλεόραση. Οι Defraoui δημιουργούν ένα είδος αντί-ρεπορτάζ, με την νέα αρχέτυπη, σχηματική εικόνα. Υπογραμμίζοντας ακόμα περισσότερο την νέα αυτή σχηματοποιημένη εικόνα με τις τρύπες στη φωτογραφία, ώστε να τονισθεί η διαφάνεια, το εφήμερο και το σχηματικό του αντικειμένου. Η αμεσότητα του ρεπόρτερ απέναντι στο γεγονός, καθίσταται έμμεση πραγματικότητα αλλά παράλληλα και μια νέα «αφαιρετικής» διαδικασίας σχηματοποιημένη εικόνα.

Άλλα έργα της ίδιας ενότητας όπως η Cartographie des contrées à venir, 1979, όπου για πρώτη φορά χρησιμοποιούν βίντεο, μας προκαλούν μια «πληθυντικότητα των αντιλήψεων» στο οποίο βασίστηκε το έργο των- του μοναδικού αυτού καλλιτέχνη.
Ένα ορθογώνιο τραπέζι, σκεπασμένο με λευκό πανί και η κρυστάλλινη σφαίρα, μια καρέκλα και το χέρι που μοιράζει τις κάρτες του μέλλοντος που δεν είναι άλλες από αυτές του πολιτιστικού παρελθόντος μας. Ένα θεατρικό σκηνικό όπου ο θεατής διεισδύει στη μαγεία η οποία αναιρείται όμως αυτόματα, αφού η αντίληψη των εικόνων είναι άμεση. Μια πυραμίδα, η Νίκη της Σαμοθράκης, η θεότητα Σίβα, η Villa Poissy του le Corbusier, κ.ά. ένα παρελθόν που δομεί το εικαστικό παρόν αυτής της εγκατάστασης και προβλέπει το μέλλον. Η αντίθεση κύριο χαρακτηριστικό, μέσα από την διαμορφωμένη σχέση της αλληλοαναίρεσης η οποία όμως καταγράφει και την στάση και θέση του καλλιτέχνη στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον.

Στη λογική πάντα των αντιθέσεων εγγράφεται και το έργο Excorcismos, 2004, όπου η εικόνα της εξιδανικευμένης φύσης καταστρέφεται από τον ίδιο τον θόρυβο που προκαλεί η κάμερα αγγίζοντας το φύλλωμα. Η άλλη πλευρά της πραγματικότητας η οποία, συνήθως, περνάει απαρατήρητη.

Το έργο του «Silvie et Chérif Defraoui» μέσα από μια πορεία 30 χρόνων, διατυπώνει όλες αυτές τις έννοιες που αναπτύσσονται στη δεκαετία του ’70 και που καθιστούν την δημιουργική διαδικασία, πρωτίστως μια πολιτική πράξη η οποία εμπεριέχει το σήμερα, το παρελθόν και το μελλοντικό αύριο.