Ο Βασίλης Βασιλακάκης συζητά με τη Δ. Κοντελετζίδου

Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι καλλιτέχνες συζητούν με την δρ. Δωροθέα Κοντελετζίδου περί τέχνης και άλλων δαιμονίων…

 

                                  

                                              

Βασίλης Βασιλακάκης: Πως είναι δυνατόν ο Malévitch μ’ ένα μικρό τριγωνικό σχήμα, αφαιρώντας την αφήγηση, την υλικότητα, να εμπεριέχει μέσα στο ελάχιστο όλη την πνευματικότητα της ιστορίας του πολιτισμού της Ρωσίας;

Δωροθέα Κοντελετζίδου: Εάν το ζωγραφικό (pictural) είναι για τον Malévitch ο προνομιακός χώρος για την αποκάλυψη του σουπρεματισμού, ο σουπρεματισμός, αυτός καθ’ εαυτός, δεν περιορίζεται σ’ αυτό που παραδοσιακά αποκαλούμε καλές τέχνες αλλά εξαπλώνεται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες γιατί επιθυμεί μια ολοκληρωτική αλλαγή (πολιτική, οικονομική, πολιτιστική, θρησκευτική). Ουσιαστικά αυτό που άλλαξε είναι η θέση του ανθρώπου σε σχέση με την οικουμενικότητα. Ο σουπρεματισμός δεν είναι ανθρωπισμός, δεν είναι η νίκη του οικουμενικού ανθρώπου  αλλά η νίκη του ‘απελευθερωμένου τίποτα’.

    «Η κουλτούρα, παραδείγματος χάρη, θεωρείται από τον Malévitch ως κάτι το συμβατικό γι αυτό και ανέφερε ότι «η κουλτούρα είναι όπως ένας εργάτης που επιχειρεί να φτιάξει ένα κλειδί για μια κλειδαριά που δε γνωρίζει» συμπληρώνοντας ότι οι κουλτούρες θα πεθάνουν η μία μετά την άλλη κατά τη διάρκεια της εκπλήρωσης του οικουμενικού διαισθητικού στόχου τους. Ο άνθρωπος, γενικά, αλλά και ο καλλιτέχνης ειδικά είναι αυτοί που μεταλλάσουν τις ενέργειες που διαπερνούν τον κόσμο. Είναι ο ίδιος, ο κόσμος, συμπληρώνει. Δεν είναι διερμηνέας αλλά αυτός που προφητεύει -με την ετυμολογική έννοια της λέξης- έχοντας καταβροχθίσει όλη τη Σοφία του κόσμου, ο άνθρωπος οφείλει να αποδώσει στα έργα του, έχοντας εξορύξει κάθε δύναμη που υπάρχει σ’ αυτόν, τη δημιουργία του και να την μετατρέψει σε νέα μοντέλα. Μ’ αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται ο σπόρος του μη πεπερασμένου, αποκτώντας νέα σχήματα υπό την προϋπόθεση ότι διεισδύει στη νέα συνείδηση που αναπαριστά ο σύγχρονος χρόνος.

Ο καλλιτέχνης είναι ο σπόρος της ομορφιάς και είναι το πινέλο του κόσμου. Αποκαλύπτει την ομορφιά, διαμέσου του στόματός του και του πινέλου του, η φύση ομιλεί για την ομορφιά της. Ο καλλιτέχνης είναι το φως αυτής της νέας προοπτικής που οφείλει να κατασκευάσει ένα νέο κόσμο.. Κατασκευάζεται μέσα από τον πόνο διότι το παραστατικό, το αναπαριστώμενο αντικείμενο, αντιστέκεται και εκεί που υπάρχει αντίσταση, υπάρχει πόλεμος. Οι πόλεμοι και οι επαναστάσεις είναι  μοιραία φαινόμενα της αγοράς του κόσμου προς την απελευθέρωση του παραστατικού βάρους που ενδυναμώνεται από τον ανθρωπομορφισμό της ανθρωπότητας και την ανάγκη του για άνεση. Η διαίσθηση θα καταστρέψει, με επαναστατικό τρόπο,  το κέλυφος των εθνικοτήτων, τις πατρίδες και θα σκίσει κάθε πιστοποιητικό γέννησης διότι η οικονομική ενέργεια του κόσμου το χρειάζεται αυτό αλλά και η λογική, βλέποντας ότι αυτή είναι μοιραία, διαλέγει δρόμους ήσυχους απ’ όπου και προκύπτει η μάχη ενεργειακών δυνάμεων της λογικής και της διαίσθησης, ο πόλεμος παράγεται στον ίδιο τον εγκέφαλό μας σαν μια πραγματική πράξη».

Υπ’ αυτήν την έννοια ο Malévitch δημιουργεί μια αναλογία μεταξύ της οικονομικής πολιτικής επανάστασης και της επανάστασης του ζωγραφικού που έχει επίσης την οικονομία του. Το εγχείρημα παραμένει το ίδιο: να ανοιχθούν τα δεδομένα δύο τριγώνων στην αυθεντικότητα, στην «αιώνια ανάπαυση του κόσμου». Μπορούμε να διαιρέσουμε τον κόσμο σε οργανικό και μη οργανικό, εάν δεν είναι δυνατόν να απομονώσουμε αλλά ούτε και να προσθέσουμε οτιδήποτε, εάν δεν είναι δυνατόν να ανασύρουμε μια απομονωμένη μονάδα από την αιώνια δόνηση;

Ο Βασίλης Βασιλακάκης είναι ζωγράφος

Η Δωροθέα Κοντελετζίδου είναι ιστορικός/θεωρητικός της τέχνης