Σχέδια Συστημάτων του Ζάφου Ξαγοράρη

Η κατάθεση εικόνων που γίνεται αρχικά στη παιδική μνήμη αντιστοιχεί με μια συναισθηματική κατάθεση των αντικειμένων, των προσώπων και των ήχων που κοσμούν τον περιβάλλοντα χώρο του. Δηλαδή η σχέση του με την αντίληψη είναι υποκειμενική αφού στην ουσία αποδομεί το πραγματικό.

Αυτό που κυριαρχεί είναι η εμπειρία μιας παγκοσμοποιημένης φύσης και όχι η εμπειρία μιας προσωπικής ιστορίας. Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις η σχεδιαστική χειρονομία είναι δυναμικά εκτελεστική και προηγείται της αντικειμενικής αντίληψης, γραφή η οποία όπως παρατηρήσαμε συναντάται σε καλλιτέχνες όπως ο Alechinsky, ο Wols, Decottex κ.α.

Oι εικόνες του Ζάφου Ξαγοράρη είναι, αντίθετα, αναπαράστασεις από αντικείμενα του πραγματικού κόσμου τα οποία στοιχειοθετούν την προπαρασκευαστική διαδικασία του τελικού έργου. Ο καλλιτέχνης πριν από κάθε δημιουργία εικαστικών περιβαλλόντων δομεί σχεδιαστικά το χώρο.
Το σχέδιο του λειτουργεί ως η καταγραφή μιας ιδέας η περιβαλλόντων τα οποία στη συνέχεια μπορούν να αναπτυχθούν στο τελικό έργο. Άλλες φορές βέβαια, το προσχέδιο εμφανίζεται ως μια εξελισσόμενη μονάδα, αυτόνομη από τη τελική εγκατάσταση, αλλά και συγχρόνως αρχιτεκτονικά δομημένη έτσι ώστε το σχέδιο να λειτουργεί σ΄ ένα χώρο που δεν είναι φυσικός, αλλά είναι εξελίξιμος.

Η λογική της αναστροφής του χώρου που χαρακτηρίζει τα έργα του καλλιτέχνη είναι αυτή που λειτουργεί κυρίως αρχιτεκτονικά υπογραμμίζοντας περισσότερο τη σκέψη και την έκφραση του Ξαγοράρη, που οριοθετείται περισσότερο μεταφυσικά παρά ρεαλιστικά.
Με κινήσεις μικρές και αποφασιστικές και μια συνεχόμενη ροή, ο καλλιτέχνης ορίζει το κενό του χώρου, τον αναστρέφει, τον οικειοποιείται με φυγόκεντρες γραμμές.
Ανοιχτός και εξαπλωμένος προς το άπειρο, ορίζει απεριόριστα το βάθος του μέσα από τα πολλαπλά επίπεδα. Η εξέλιξη της επιφάνειας, απεριόριστα δυναμική προσδιορίζει τις εκάστοτε φιγούρες του, οι οποίες ενώ μοιάζουν να αιωρούνται στο κενό, ορίζουν τις οπτικές γωνίες της είδωσης.

Ο χώρος του υποκειμενικός και αυτό παρατηρήθηκε περισσότερο στα έργα του Η Σκηνή, 1992, Birman, 1996, Μεταβαλλόμενοι Χώροι, 1997, Τα Περισκόπια, 1998, Σχέδια Συστημάτων Κατόπτευσης 1999, δεν υποδεικνύει καμία συνείδηση ενός χώρου που θα μπορούσε να περιορίσει την ελευθερία της χειρονομίας και του περιβάλλοντος χώρου. Αυτό βέβαια μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο καλλιτέχνης δεν υπόκειται αυστηρά στη διαδικασία μιας χωροταξικής δόμησης, αλλά αφήνεται να οδηγηθεί από τη «συνείδηση του χώρου», δηλαδή ενός χώρου που περιλαμβάνει τη σκέψη και όχι τη χειρονομία πρωτίστως.

Κατά συνέπεια μπορούμε να πούμε ότι η διάκριση μεταξύ φόρμας και βάθους ορίζεται από τον εκάστοτε αναπτυγμένο χώρο ο οποίος και διαμορφώνει κάθε φορά μια νέα οπτική γωνία.
Ο Ζάφος Ξαγοράρης είναι από αυτούς τους καλλιτέχνες που έχουν ως αρχικό μέλημα τη καταγραφή μιας ιδέας και όπου το ζωγραφίζειν αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα οποιασδήποτε καλλιτεχνικής έκφρασης, είτε στο δισδιάστατο είτε στον τρισδιάστατο χώρο και γι΄ αυτό το λόγο η χειρονομία του περιγράφει και περικλείει το χώρο.